ေၾကာ္ျငာ Video ေတြၾကည့္တဲ့အခါ (ဒါမွမဟုတ္) ဆိုရွယ္ေတြေပၚမွာ တခ်ိဳ႕ Brand ေတြရဲ႕ post ေတြေပၚက AW ေတြမယ္ ေအာက္ေထာင့္ေလာက္မွာ စာလံုးေသးေသးနဲ႔ေရးထားတဲ့ စကားလံုးေလးေတြရံဖန္ရံခါ ျမင္ရတတ္ပါတယ္။
အဂၤလိပ္လုိဆိုရင္ေတာ့ Disclaimer ေပါ့ေလ ...ျမန္မာလိုဆိုရင္ေတာ့ "မသက္ဆိုင္ေၾကာင္းရွင္းလင္းခ်က္" လို႔ေခၚမလား "ငါတို႔ဒါကို Claim မလုပ္ဘူးဆိုတဲ့ ေျဖာင့္ခ်က္"လို႔ပဲ ေခၚမလားေပါ့။ Agency နဲ႔ Brand သမားေတြအသံုးမ်ားတာေတာ့ Disclaimer ပဲ အေခၚမ်ားပါတယ္။
Disclaimer နဲ႔ ပထမဆံုးရင္းနွီးခဲ့တာကတာ့ ေခါက္ဆြဲေျခာက္ထုပ္ေတြ ၾကက္ေပါင္ႀကီးျပထားၿပီးေတာ့ ပံုရဲ႕ေအာက္ေျခမွာေတာ့ ဘိုလို "အာဟာ႐ျပည့္ဝေစဖို႔ ဘာထည့္ပါ ညာထပ္ထည့္ပါ" ဆိုၿပီး ေရးထားတတ္တယ္။ လူတိုင္းေတာ့ သိၿပီးသားပဲ ေခါက္ဆြဲေျခာက္လို fast food မ်ိဳးဟာ junk food အုပ္စုထဲမွာပါတယ္ဆိုတာ ပံုျပထားေပမယ့္ ငါတို႔ဒါကို Claim မလုပ္ပါဘူး ဆိုတဲ့သေဘာေပါ့။ အဲ့ဟာက packaging မယ္ FDA ေၾကာင့္ထည့္ရတဲ့ ကိစၥပါ။ ေခါက္ဆြဲေျခာက္ TVC ေတြ ဆိုရွယ္ပို႔စ္ေတြ မွာက်ေတာ့ Disclaimer က ကိုယ္ေတြ႕ရသေလာက္ေတာ့ ပါမလာတာက တစ္ပိုင္းေပါ့ေလ။ Social ေတြေပၚက AW ေတြအတြက္ Disclaimer ကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ႀကီးေတာ့ မဟုတ္ေပမယ့္ ထည့္ေတာ့ထည့္သင့္တယ္ ထည့္ဖို႔လည္းလိုအပ္တယ္လို႔ေတာ့ ယူဆမိတာပဲေလ။
အခုထိေတာ့ ျမန္မာျပည္မယ္ ဒီလို Disclaimer ထည့္တဲ့ Brand က လက္ခ်ိဳးေရလို႔ရတဲ့ အေနအထားပဲရွိေသးတယ္ဗ်။ ကိုယ့္ Brand ကို ကိုယ္ ကာကြယ္ဖို႔၊ စားသံုးသူက္ို လြဲမွားတဲ့ Message မရေစဖို့ ဘာညာအစခ်ီတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ေပါ့ေလ။ အဓိကကေတာ့ Brand အတြက္ Legal Protection ယူတဲ့ သေဘာပါ။ ေနာက္ထပ္တစ္ခုက Facebook ေတြေပၚက ကံစမ္းမဲပို႔စ္ေတြ ၿပိဳင္ပြဲပ္ို႔စ္ေတြ ပ႐ိုမိုးရွင္းပို႔စ္ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ Disclaimer "စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားရွိသည္" "အေရအတြက္အကန္႔အသက္ရွိသည္" စသျဖင့္ ဒီမွာကေတာ့ Disclaimer ကအသိေပးရံုသက္သက္ပဲ ပိုအေရးႀကီးတာက သူနဲ႔ဆိုင္တဲ့ "စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား" Terms & Conditions (T&C)
ဒီမွာက Contest ေဟ့ဆိုတာနဲ႔ ၿပိဳင္ၾကမယ္ ... Result ေတြထြက္လာရင္ အမ်ိဳးေတြပတ္ေပးတယ္ ဂ်င္း ဘာညာ အသံေတြက အၿမဲလိုလိုကိုပါတယ္။ Terms & Conditions လို႔ေခၚတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား (T&C) ေတြ ဖတ္ၾကလားဆိုေတာ့လည္း မဖတ္ၾကဘူး။ Contest ေတြျမန္မာ့ေဖ့ဘုတ္ေလာကမယ္ ဟုန္းဟုန္းေတာက္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ ကေန အခုအထိ ဘာၿပိဳင္ပြဲျဖစ္ျဖစ္ အမ်ားစုမယ္ result ထြက္လာၿပီးရင္ဆဲၾကဆိုၾက အျငင္းပြားၾကနဲ႔။
Image Banks & Libraries (ဓာတ္ပံုထုတ္ယူရိုက္ကူးျခင္းလုပ္ငန္းမ်ား(၇)ခုကုိ ရွာရန္ႏွိပ္ပါ။)
ျမန္မာျပည္က Brand အႀကီးေတြမယ္ ေဖ့ဘုတ္ေတြကို Contest ေတြကို ဘယ္ေလာက္ေသးေသး T&C ကိုေသခ်ာ တည္ေဆာက္လာတာ ကိုယ္သိသေလာက္ Coca-Cola နဲ႔ Ooredoo. မယံုရင္ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ေလာက္က သူတို႔ Page က Notes ေတြေပၚမယ္ ျပန္ရွာဖတ္ၾကည့္ စာတစ္တန္ေပတစ္တန္နဲ႔ အႀကီးအက်ယ္ေထာင့္ေစ့ေအာင္ကို ေရးထားတာ။ ဆိုေတာ့ကာ ကံစမ္းမဲဆိုလည္း Unit အကန္႔အသက္ရွိေၾကာင္း၊ Promo ဆိုတိုင္းလည္း သူနဲ႔ဆိုင္ရာ ဆိုင္ရာ Criteria ေတြအေၾကာင္း ပစၥည္းအကန္႔အသက္ကဘာ အစရွိသျဖင့္ကို စားသံုးသူနဲ့ နားလည္မႈမလြဲမွားရေအာင္ ျပင္ဆင္ထားရမယ္ေပါ့။ ဒါေတြ ဖတ္တာမဖတ္ကေတာ့ သူတို႔ကိစၥပဲေလ။
Read More>>> Delivery Robot ေတြ သံုးေနတဲ့ PepsiCo
ဒီထပ္ပိုၿပီးေျပာခ်င္တာက Video ေတြ မွာပါတဲ့ Dicalimer ေတြအေၾကာင္းပါ။ ဖုန္းေၾကာ္ျငာဆိုပါေတာ့ Display ကို ၾကည့္တဲ့သူကိုျမင္ေစခ်င္တဲ့အခါ ကင္မရာနဲ႔ဒဲ့႐ိုက္တာ ရွားျပန္ေရာ။ အရင္႐ိုက္ေနာက္မွ ျပန္လိုက္ကပ္။ ဒဲ့သြား႐ိုက္ရင္ေတာ့ ရွင္းခနဲျမင္ရဖို႔ကခက္ျပန္ေကာ။ အဲ့လိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ Disclaimer လိုျပန္ေကာ။၂၀၁၆ ေလာက္က Samsung ရဲ႕ Rio Olympic အတြက္ "Anthem" ဆိုတဲ့ S7edge Brand TVC. သေဘာက်လြန္းလို႔ ျပန္ၾကည့္ရင္းၾကည့္ရင္း အဲ့စာသားကို အမွတ္မထင္သြားေတြ႕ရင္း စိတ္ဝင္စားလို႔ဖတ္ၾကည့္ရင္း သိလာတာေပါ့ေလ "Screen Image Simulated" ဘာညာ အေနအထား။ ျပီးေတာ့ အခုႏွစ္ပိုင္းေလာက္မွာ Apple ကို ေတာက္ေလွ်ာက္ဝုန္းတဲ့ ေၾကာ္ျငာေတြမယ္ဆို Disclaimer ဆို လိႈင္လိႈင္ႀကီး သတိထားၿပီးသံုးတာ ေတြ႕ရတယ္ေပါ့ေနာ္။
ျပန္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ Disclaimer ဆိုတာမ်ိဳးက ဒီ Brand ရဲ႕ Content အတြက္ေပးခ်င္တဲ့ Message အေပၚမွာမွ ေျဖာင့္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္မႈမလြဲေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့သေဘာအေနနဲ႔ ထည့္ရပါ။ သူတို႕အတြက္လည္း Legal Protection ၾကိဳယူထားတဲ့ သေဘာတရားေပါ့။ ဒီထပ္အေသးစိပ္သိခ်င္ရင္ေအာက္က Link မွာ ဝင္ဖတ္ၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတစ္ခုနဲ႔တစ္ခုေတာ့ Disclaimer ေတြအေပၚ တည္ဆဲဥပေဒေတြ နည္းဥပေဒေတြ ကေတာ့ တစ္ႏိုင္ငံနဲတစ္ႏိုင္ငံ မတူတတ္ဘူး ရွိေတာ့ရွိရတယ္။ ဒီမွာေတာ့ စားသံုးသူအခြင့္အေရးဦးစီး႒ာနနဲ႔ ပိုဆိုင္မယ္လို႕ထင္ပါတယ္။
Ref Links :
https://www.fec.gov/updates/basic-rules-for-disclaimers-on-radio-and-tv-ads/
https://youtu.be/r30L7dyDib8
https://youtu.be/3qhW1sDPHYI
https://youtu.be/R59TevgzN3k
Pyae Phyo Naing
