လူအုပ္ရင္းျမစ္ ရယူျခင္း (crowdsourcing) ျပဳၾကရာ၌ အဓိက အားကုိးသည့္ အရင္းအျမစ္မွာ အေပ်ာ္တမ္း၀ါသနာရွင္မ်ား ျဖစ္သည္။
လူထုၾကား တြင္ သန္ရာသန္ရာ ကၽြမ္းက်င္ၾကသည့္ ၀ါသနာအုိး မ်ား ရွိေနသည္။ သူတုိ႔၀ါသနာပါသည့္ကိစၥကုိ သင္ျပ ေ၀မွ်ဖုိ႔ စိတ္အားထက္သန္ၾကသည္။ ထုိသူတုိ႔ကုိ အင္တာနက္မွတစ္ဆင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္ႏုိင္ေအာင္ ဆုံရပ္တစ္ခု ထားရွိေပးၿပီး ထုိသူတုိ႔၏ စုေပါင္းႀကံ စည္လုပ္ကုိင္မႈကုိ ရယူျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ အေပ်ာ္တမ္း၀ါသနာအုိးတုိ႔သည္ လူအုပ္ရင္းျမစ္ ရယူျခင္းအင္ဂ်င္အတြက္ အစြမ္းထက္သည့္ ေမာင္း ႏွင္အားကုိ ေပးၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။
ထုိသုိ႔ ေမာင္းႏွင္အားကုိ ေက်းဇူးျပဳေပးသည့္ အတြက္ တစ္စုံတစ္ရာ အက်ဳိးေက်းဇူးကုိ မူလက ေမွ်ာ္မွန္းထားျခင္း မရွိေသာ္လည္း စီစဥ္ေပးသူမွ ေက်းဇူးတုံ႔ျပန္သည့္အခါ ၀ါသနာအုိးသည္သူ၀ါသနာ ပါသည့္အလုပ္ကုိ လုပ္ျခင္းေၾကာင့္ အပုိ၀င္ေငြကုိ ရရွိသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ၌ ရရွိလာသည့္ အပုိ၀င္ေငြ ပမာဏသည္ မေျပာပေလာက္ေခ်။ သုိ႔ေသာ္ စီစဥ္ ေပးသူဘက္မွ က်က်နနျဖင့္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုပ္ကုိင္ႏုိင္သြားသည့္အခါ ေက်းဇူးတုံ႔ျပန္သည့္ ပမာဏသည္ မက္စရာပမာဏ ျဖစ္သြားေလ့ရွိသည္။ ထုိအခါ ၀ါသနာအုိးသည္ အေပ်ာ္တမ္း၀ါသနာ အေလ်ာက္ လုပ္သည္ဟု ေျပာဖုိခက္သြားသည္။ ေၾကးစားတစ္ဦးသဖြယ္ ေငြ၀င္လမ္းေျဖာင့္ေနသူ အျဖစ္သုိ႔ သူ ေရာက္ရွိသြားသည္။
သုိ႔ျဖစ္ရာ 'အေပ်ာ္တမ္း' ဆုိသည့္ ေ၀ါဟာရ အတြက္ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ အသစ္တစ္မ်ဳိး ရွိဖုိ႔ လူအုပ္ရင္းျမစ္ရယူျခင္းေလာက၌ လုိအပ္လာခဲ့ ေပသည္။
ဆုိၾကပါစုိ႔။ အေပ်ာ္တမ္း ဓာတ္ပုံဆရာတစ္ဦး သည္ ၀ါသနာအေလ်ာက္ လုပ္ကုိင္ရာ၌ အဆီအေငၚ တည့္သြားသျဖင့္ လူအုပ္ရင္းျမစ္ အစီအစဥ္ စီစဥ္ ေပးသူတုိ႔ထံမွ လစဥ္ က်ပ္သုံးသိန္း ၀န္းက်င္ ၀င္ေငြ ရရွိေနသည္။ သူက ဓာတ္ပုံဆရာဟု သူ႔ကုိယ္သူ မခံ ယူေခ်။ သူ၏ အသက္ေမြးအလုပ္မွာ ဆရာ၀န္သာ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ရည္မွန္းထားၿပီး သူက ေဆးပညာကုိ သင္ယူေနသည္။ သုိ႔ေသာ္ လက္ရွိ၀င္ေငြက ၀င္ေငြ ခြန္ ထမ္းေဆာင္ရမည့္ ပမာဏထဲမွာ ေရာက္ရွိေန မည္ဆုိလွ်င္လည္း သူက အခြန္ထမ္းေဆာင္မည္ မဟုတ္ေခ်။ သူက ဆရာ၀န္ျဖစ္ၿပီးသည့္အခါက်မွ ဆရာ၀န္အလုပ္မွ ရရွိသည့္၀င္ေငြကုိ အခြန္ထမ္း ေဆာင္ရန္သင့္မသင့္ စဥ္းစားမည္ျဖစ္သည္။
သုိ႔ျဖစ္ရာ လူအုပ္ရင္းျမစ္ရယူျခင္းေလာကထဲ ေရာက္ရွိေနသူအဖုိ႔ မည္သည္က သက္ေမြးအလုပ္ မည္သည္က အေပ်ာ္တမ္းဟု ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ သတ္မွတ္ထားေသာ္ျငားလည္း ၀င္ေငြအရၾကည့္ လွ်င္ သူ၏ အလုပ္သတ္မွတ္ပုံႏွင့္ ကုိက္ညီမႈ မရွိ သည္ကုိ ႀကံဳရၿပီး မရွင္းမလင္း ျဖစ္ေနေတာ့မည္ ျဖစ္ သည္။ သူသတ္မွတ္ထားေသာ သက္ေမြးအလုပ္ႏွင့္ လားလားမွ မသက္ဆုိင္သည့္ အေပ်ာ္တမ္းအလုပ္ထံ မွ ရရွိသည့္ ၀င္ေငြက သက္ေမြးအလုပ္ထံမွ ရသည့္ ၀င္ေငြထက္ အပုံႀကီး သာေနႏုိင္သည္။
အင္တာနက္သည္ လူအုပ္ရင္းျမစ္ ရယူရာ၌ လူအမ်ားအျပား ပါ၀င္လုပ္ကုိင္ႏုိင္ေအာင္ လမ္းသာ ေနေစသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေရာဂါဘယတစ္မ်ဳိးကုိ ကုသေပးသည့္ ေဆးၿမီတုိတစ္မ်ဳိးကုိ ပါ၀င္သူတစ္ဦး က တင္ျပေပးလုိက္သည္။ ထုိေဆးၿမီးတုိသည္ တကယ္လက္ေတြ႕၌ ၎ေရာဂါဘယကုိအခ်ိန္တုိတုိ အတြင္း ေငြကုန္ေၾကးက် သက္သာစြာျဖင့္ ေပ်ာက္ ကင္းေနသည္ဆုိပါက ထုိသူကုိ ေဆးဆရာဟု သတ္ မွတ္သင့္ပါ၏ေလာ။ ထုိသူက တုိင္းရင္းေဆးပညာကုိ ၀ါသနာအေလ်ာက္ ေလ့လာလုိက္စားထားေသာ အင္ဂ်င္နီယာတစ္ဦး ျဖစ္ေနသည္ဆုိပါက သူ႔ကုိ အင္ဂ်င္နွီယာေဆးဆရာဟု ေခၚသင့္ပါ၏ေလာ။
ဤသုိ႔ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား ျဖစ္ပြားဖန္မ်ားလာ သည့္အခါ အေပ်ာ္တမ္းသည္ သက္ေမြးပညာရွင္တစ္ ဦးထက္ ပုိေတာ္ပုိတတ္ေနသည္ကုိ မၾကာခဏ ႀကဳံ ၾကရသည္။ ထုိအခါ လူအုပ္ရင္းျမစ္ရယူျခင္းေလာက ၌ ေ၀ါဟာရသစ္တစ္ခုကုိ သုံးစြဲလာၾကသည္။
၎မွာ Pro-Am ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ Pro သည္ သက္ေမြးပညာ professional ကုိ ဆုိလုိသည္။ Am သည္ အေပ်ာ္တမ္း amateur ကုိ ဆုိလုိသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ျပဳရာ၌ ပ႐ုိ-အမ္ တစ္ဦးသည္ သက္ေမြးပညာရွင္ စံထက္ မညံ့ေသာ လုပ္ကုိင္ႏုိင္စြမ္းမ်ားျဖင့္္ လုပ္ကုိင္ေပးႏုိင္ေသာ အေပ်ာ္တမ္း ၀ါသနာအုိးတစ္ဦးျဖစ္သည္ဟု ဆုိထား ေပသည္။
ပ႐ုိအမ္မ်ားကုိ လူအုပ္ရင္းျမစ္ရယူျခင္းက ဆုံရပ္ျပဳေပးၿပီး ကြန္ရက္ ခ်ိတ္ဆက္ထူေထာင္ေပး ထားသည္။ ထုိအခါ ပ႐ုိအမ္တုိ႔ အစြမ္းျပခြင့္မ်ား ရရွိ သြားၾကသည္။ ပ႐ုိအမ္တုိ႔သည္ မိမိ၀ါသနာပါသည့္ ကိစၥရပ္ကုိ ဗဟုသုတ ၾကြယ္၀ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး တတ္သည့္ပညာ မေနသာဆုိသည့္အတုိင္း မေနႏုိင္ မထုိင္ႏုိင္ျဖင့္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကုိင္ေပးၾကမည္ျဖစ္ သည္။ ထုိအခါ စီစဥ္ေပးသူဘက္မွ ပ႐ုိအမ္မ်ား စီစဥ္ ထားသည့္ဆုံရပ္မွာ စြဲၿမဲေနေစရန္အတြက္ မက္လုံး ကုိ ဖန္တီးေပးထားသည္။ လုပ္ျပႏုိင္လွ်င္ လုပ္ျပႏုိင္ သလုိ အက်ဳိးေက်းဇူး ရရွိေစမည့္ အစီအစဥ္မ်ား ေရးဆြဲျပ႒ာန္းေပးထားသည္။ နာမည္ႀကီးထမင္းငတ္ မျဖစ္ရသည္မွာ ေသခ်ာေအာင္ စီစဥ္သူမွ ကာကြယ္ ေပးထားမည္ျဖစ္သည္။
ဤေနရာ၌ လူအုပ္ရင္းျမစ္ ရယူျခင္းကုိစီစဥ္သူ မ်ားကုိ ၀င္ေငြ အက်ဳိးအျမတ္အရ ႏွစ္မ်ဳိးခြဲျခား႐ႈျမင္ ေပးရမည္ျဖစ္သည္။ ဓာတ္ပုံမ်ား ေစ်းေပါေပါျဖင့္ ေရာင္းခ်ေပးသည့္ iStock သည္ အေပ်ာ္တမ္းမ်ားႏွင့္ ပ႐ုိအမ္မ်ား ဆုံဆည္းရာ ဆုံရပ္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး တင္ျပ လာသည့္ ဓာတ္ပုံမ်ား ေရာင္းခ်ရသည့္အေလ်ာက္ တင္ျပသူမွ ၀င္ေငြရရွိမည္ျဖစ္သည္။ ပညာဗဟုသုတ မ်ား အခမဲ့ေ၀မွ်ရန္ ထူေထာင္ထားေသာ Wikipedia သည္ လာေရာက္ျဖည့္တင္းေပးၾကသူမ်ားကုိ ၀င္ေငြ တစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ ေပးမည္ မဟုတ္ေခ်။ Wikipedia ၏ လူအုပ္ရင္းျမစ္ရယူျခင္းတြင္ ပညာရွင္မ်ား၊၀ါသနာ အုိးမ်ားသည္ မိမိတုိ႔၏ အားလပ္ေနေသာအခ်ိန္တြင္ ပါ၀င္လုပ္ကုိင္ေပးေနၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး ထုိသုိ႔လုပ္ကုိင္ ျခင္းအတြက္ ေငြေၾကးတစ္စုံတစ္ရာ ရရွိဖုိ႔ အစက တည္းက မေမွ်ာ္မွန္းထားေခ်။ ကုသုိလ္ရယူသည့္ သေဘာျဖင့္ အားႀကိဳးမာန္တက္ လုပ္ကုိင္ေပးၾကျခင္း သာျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ လုပ္ကုိင္ေပးရသည္ကုိ ခံယူ ခ်က္ ရွိထား၍ျဖစ္ေစ၊ ခ်စ္ျမတ္ႏုိး၍ျဖစ္ေစ၊ ထုိသုိ႔ လုပ္ေပးရသည္ကုိ ေပ်ာ္၍ျဖစ္ေစ လုပ္ကုိင္ျခင္းျဖစ္ သည္။ အက်ဳိးေက်းဇူး အဖုိးအခ မေမွ်ာ္မွန္းသည့္ အျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္ လုပ္ကုိင္ျခင္းလည္းျဖစ္ႏုိင္ ေပသည္။ ၿခဳံငုံ၍ ၾကည့္မည္ဆုိပါက ဘ၀တြင္ အဓိပၸာယ္ ရွိေသာအလုပ္တစ္ခုခုကုိ လုပ္ကုိင္ေပးလုိ သည့္ ေစတနာ အရင္းခံ ရွိေနၾကေပသည္။ ထုိေစတ နာအရ လုပ္ကုိင္ေပးႏုိင္ေစရန္ အင္တာနက္က လမ္းဖြင့္ေပးထားသည္။ နည္းပညာတုိ႔က လြယ္ကူ ေခ်ာေမြ႕ေအာင္ လမ္းခင္းေပးထားၾကသည္။
အဘက္ဘက္တြင္ နည္းပညာအမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ တုိးတက္ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိရာ၌ 'တင္ျပေပးႏုိင္ျခင္း' ကုိ လူတုိင္း အလြယ္ျဖင့္ ရရွိေအာင္ လုပ္ေပးထားသည္။ ထုိအခါ အခ်ိန္ပုိ အားလပ္သည့္အခ်ိန္မ်ားကုိ အသုံး ျပဳပုံ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ အနိမ့္ဆုံးအဆင့္အေနျဖင့္ ေဖ့စ္ဘုတ္ေပၚတြင္ မိမိမွ သိထားသည္ကုိ ေ၀မွ်မည္ ျဖစ္သည္။ သတင္းတစ္ခု သိထားသည္ကုိ ေ၀မွ် မည္။ ဗဟုသုတ သိထားသည္ကုိ ေ၀မွ်မည္။ ယုတ္စြ အဆုံး မိမိၾကည့္ေနသည့္ တီဗီ အစီအစဥ္ကုိ အေပ်ာ္ တမ္းသတင္းေထာက္တစ္ဦးအျဖစ္ စခရင္ကုိ ဓာတ္ ပုံ႐ုိက္ၿပီး ေဖ့စ္ဘုတ္တြင္ တင္ျပေ၀မွ်မည္ျဖစ္သည္။
အေပ်ာ္တမ္းလုပ္ကုိင္ၾကသူမ်ားကုိ ေရရွည္ လုပ္ကုိင္ထားသည့္ ၀ါရင့္မ်ားႏွင့္ လက္တည့္စမ္း သည့္လက္သစ္မ်ားဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိး ခြဲျခားသတ္မွတ္ႏုိင္ သည္။ ထုိအခါ လက္တည့္စမ္းသည့္ လက္သစ္ဦးေရ ပုိမ်ားေနသည္ကုိ ေတြ႕ၾကရမည္ျဖစ္သည္။ သူတုိ႔ သည္ လက္သစ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အထင္ေသးရန္ မသင့္ေခ်။ သူတုိ႔သည္ ဇ ရွိၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ယူက်ဳသည္ ဗီဒီယုိမ်ားကုိ လူအုပ္ရင္းျမစ္ရယူ သည့္ ဆုံရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ တင္လာသမွ်ကုိယူက်ဳ က အေကာင္းဆုံး ၀န္ေဆာင္မႈေပးၿပီး သိမ္းဆည္း ေပးထားသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ခုနစ္ႏွစ္ခန္႔ျဖစ္သည့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းတြင္ ယူက်ဳတြင္ ဗီဒီယုိကား စုစုေပါင္း သန္း ၈၀ ေက်ာ္ စုမိေဆာင္းမိေနၿပီဟု ဆုိ သည္။ ထုိအထဲတြင္ ထက္၀က္ေက်ာ္သည္ အေပ်ာ္ တမ္း ရုိက္ကူးတင္ျပၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထုိသို႔ တင္ျပခဲ့ရာ၌ 'ေပါက္'သြားသည့္ ဗီဒီယုိကား အမ်ား အျပား ပါ၀င္သည္။ သက္ေမြးပညာရွင္တုိ႔ထက္ပင္ မ်ားစြာသာေသာ ၾကည့္႐ႈႀကိမ္ေရကုိ ရက္ပုိင္းအတြင္း ရရွိကာ စံခ်ိန္သစ္မ်ား တင္ခဲ့ၾကေပသည္။
