FedEx logo ကုိ ႀကံဆဖန္တီးရာမွာ ဦးေဆာင္ခဲ့သူ လင္ဒြန္ Lindon ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္လုပ္ငန္းက Leader Creative ျဖစ္ပါတယ္။
လုိဂုိေတြကုိ ၾကည့္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ http://www.leadercreative.com/work/ မွာ ၀င္ေရာက္ ၾကည္႔ရႈလို႔ ရပါတယ္။ လင္ဒြန္ကုိ ဗ်ဴးထားတဲ့ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုကုိ ေဖာ္ျပအပ္ပါတယ္။
ေမး။ FedEx လုိဂုိကုိ ဘယ္တုန္းက ဒီဇုိင္းဆြဲခဲ့ပါသလဲ။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ဆန္ဖရန္စစၥကုိမွာရွိတဲ့ Landor Associates မွာ Senior Design Director အျဖစ္ လုပ္ကုိင္ေနစဥ္မွာပါ။
ေမး။ FedEx လုိဂုိအတြက္ ဆုေတြ အမ်ားႀကီး ဆြတ္ခူးခဲ့တယ္ မဟုတ္လား။
ဟုတ္။ ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ေျပာရရင္ ကမာၻတစ္လႊားမွာ ရတဲ့ ဆုအေရအတြက္ ၄၀ ေက်ာ္တယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း ရေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးျခားဆုံးလုိ႔ ေျပာရမယ့္ အသိအမွတ္ျပဳခံရတာ တစ္ခုက ၂၀၀၃ခုႏွစ္ ေမလ ၁၅ ရက္မွာ ထုတ္တဲ့ Rolling Stone Magazine ကုိ ၃၅ႏွစ္ေျမာက္ အေမရိကန္အုိင္ကြန္ 35th Anniversary American Icon အတြက္ ထုတ္ခဲ့တာမွာ FedEx လုိဂုိကုိ Apple, Coca-Cola, Nike, IBM, Starbucks, McDonald’s and Playboy တုိ႔နဲ႔အတူ ၃၅ ႏွစ္တာအတြင္း အေကာင္းဆုံး လုိဂုိ ၈ စာရင္းမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
ေမး။ FedEx က ခင္ဗ်ား ဒီဇုိင္းလုပ္ခဲ့တာေတြထဲမွာ အေက်ာ္ၾကားဆုံးလား။
ေနရာအႏွံ႕ လူသိမ်ားေက်ာ္ၾကားတာအရ ေျပာရင္ ဟုတ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းက်င္လည္ရာ ေနရာအရ လူသိမ်ား ေက်ာ္ၾကားတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ Ryder trucks, CIGNA, the NCAA, လက္တင္အေမရိကရဲ႕ အႀကီးမားဆုံး ဘဏ္ျဖစ္တဲ့ Banco Bradesco ( စြာပုိလုိၿမိဳ႕ေတာ္ ဘရာဇီး ) တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ FedEx လုိဂုိကုိ ေရးဆြဲေနတုန္း ဘယ္ေတာ႔ေလာက္မွာ အကၡရာေတြၾကားက ျမားကုိ ခင္ဗ်ား သတိျပဳမိခဲ့ပါသလဲ။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုိဂုိကုိ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဆြဲၾကည့္ၾကတာ ခုေရ ၂၀၀ ေက်ာ္ေနၿပီ။ ဆြဲၿပီးသားေတြကုိ ျပန္ၾကည့္ၿပီး သုံးသပ္ ဆန္းစစ္ၾကည့္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က အရင္လုိဂုိအေဟာင္းကုိ ျပန္သထားတာေတြ။ တခ်ဳိ႕က လန္ထြက္ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ လုိဂုိေတြ အကုန္လုံးဟာ ကုမၸဏီရဲ႕ စံထားခ်က္ အေရာင္ႏွစ္ေရာင္ကုိေတာ့ ထိန္းသိမ္းထားၾကပါတယ္။ အဲဒါ လိေမၼာ္နဲ႔ ခရမ္း။ ဒါေပမဲ့ အနီနဲ႔ အျပာလုိ႔ ထင္တဲ့သူေတြလည္း ရွိေနတယ္။အဲဒီ ဒီဇုိင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ထဲကေန ၆ခုကုိ ဆီမီးဖုိင္နယ္အျဖစ္ ေရြးလုိက္ၾကတယ္။ အဲဒီ ၆ခုကုိ ထိပ္တန္းအရာရွိႀကီးေတြကုိ တင္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ ၆ခုကုိ ၾကည့္႐ႈၾကတာမွာ E နဲ႔ xၾကားမွာ ျမားလုိလုိ ပုံေပၚေနတာကုိ ကၽြန္ေတာ္ စတင္ေတြ႕ရွိလုိက္ပါတယ္။ အဲဒါကုိ အသုံးခ်ဖုိ႔ စိတ္ကူးရပါတယ္။ ျမားနဲ႔ လုပ္ငန္းသဘာ၀ ဘယ္လုိ ပတ္သက္ေပးႏုိင္သလဲ။ ျမားက ေျပးတယ္။ ျမန္တယ္။ ပစ္မွတ္ကုိ ခ်ိန္႐ြယ္ၿပီး ပစ္လႊတ္လုိက္တယ္။ တိက်တယ္ ဘာဘာညာညာေတြ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ ေခ်ာပုိ႔လုပ္ငန္းရဲ႕ သဘာ၀နဲ႔ အပ္စပ္တယ္ေပါ့ေနာ္။
ခုနက ေျပာတဲ့ ခုေရ ၂၀၀ ေက်ာ္ထဲမွာလည္း ျမားနဲ႔ ေဖာ္ျပထားတာေတြ ရွိေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေပၚတင္ႀကီးေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အျမင္႐ုိင္းတယ္။ ပညာသား မပါဘူး။ လုပ္ေပးသင့္တာက ျမားက တမင္ဆြဲမထည့္ဘဲ ေပၚေနေစရမွာ။ ဒီေတာ့ စာလုံးမ်က္ႏွာေပါက္ေတြကုိ ျပင္ေပးလုိက္မွ ရမယ္။ ဒီေတာ့ အကၡရာပုံပန္းေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျပန္ျပင္လုိက္ၾကတယ္။ E နဲ႔ xၾကားမွာ ျမားျဖစ္ေအာင္ ျပင္ေပးလုိက္ၾကတယ္။
ေမး။ ျမားပီသသြားေအာင္ ဖြန္႔ေတြကုိ ျပင္ပစ္တာေပါ့ေနာ္။
ဟုတ္။ တကယ္ႀကီး ျပင္လုိက္တာ။ အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ Univers 67 (Bold Condensed) နဲ႔ Futura Bold တုိ႔ကုိ ေလ့လာတယ္။ မ်က္ႏွာေပါက္ေတြက လွတယ္။ လန္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ FedEx ကုိ ေဖာ္ျပမယ့္ မီဒီယာ အမ်ဳိးအမည္က ေထာင္ခ်ီၿပီး ရွိေနတာကုိ အကုန္လုံးအတြက္ အဆင္ေျပမွာ မဟုတ္တဲ့ ကန္႔သတ္မႈက ရွိေနတယ္။
ဆုိပါစုိ႔။ ကုန္ပုိ႔လႊာမွာ သုံးမယ္။ ယူနီေဖာင္းရဲ႕ ဦးထုပ္မွာ သုံးမယ္။ FedEx.com ၀က္ဘ္ဆုိဒ္မွာ သုံးမယ္။ ဆုိင္းဘုတ္မွာ သုံးမယ္။ အႀကီးစား ဆုိင္းဘုတ္အျဖစ္ ေလယာဥ္ကုိယ္ထည္မွာလည္း သုံးဦးမွာ။ ကားကုိယ္ထည္မွာ၊ အေဆာက္အဦမွာ စတာေတြမွာလည္း သုံးမွာ။
ဒီေတာ့ ျမားကုိ လုိခ်င္ရင္ လက္ရွိဖြန္႔ေတြက ေနရာတုိင္းမွာ ျမားျဖစ္ေနေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ စာလုံးအလွကုိ အပ်က္ခံၿပီး လုပ္ပစ္လုိက္မွ ရမယ့္ေနရာေတြ ရွိေနတယ္။ မ်က္ႏွာေပါက္ ပ်က္မွာ။ တျခား နည္းပညာဆုိင္ရာ အခက္ေတြလည္း ရွိေနတာ ေျပာမျပေတာ့ဘူး။ လုိရင္းကုိ ေျပာရရင္ အဲဒီ ဖြန္႔ႏွစ္ခုကေန အေကာင္းဆုံးအျဖစ္ အဆီေလ်ာ္ျဖစ္မယ့္ဟာေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေရြးယူလုိက္တယ္။
အကၡရာတြဲ (ligatures) ေတြကုိလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ယူလုိက္တယ္။ (ligatures အေၾကာင္း စာလုံးပုံစံသုံးစြဲမႈ ပညတ္ေတာ္ ၀၂၅ - ၀၂၆ တြင္ ေဖာ္ျပၿပီး) x-height ကုိျဖစ္ျဖစ္၊ စာလုံးေသး (lower-case lettre) ေတြရဲ႕ အရြယ္အစားကုိ ျဖစ္ျဖစ္ တုိးေပးလုိက္ၿပီး စာလုံးႀကီး (upper-case letter) နဲ႔ ခ်ိန္ညိႇေပးလုိက္တယ္။ အဲဒီလုိ ခ်ိန္ညိႇတာမွာ ျမားက တမင္လုပ္ထားတာ မျဖစ္ေတာ့ဘဲ ေနရာမွန္ အံ၀င္တဲ့အထိ လုိတုိးပုိေလွ်ာ့ လုပ္ေပးတယ္။
ေမး။ ဘာလုိ႔ ျမားကုိ သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႕ အရမ္းလုပ္ၾကရတာလဲ။ အဲဒီလုိ လုပ္ရတဲ့အတြက္ အေတာ္ကုိ အကန္႔အသတ္ အခ်ဳပ္အခ်ယ္ေတြ ျဖစ္ေနရတယ္ မဟုတ္လား။ FedEx က ပုဂၢိဳလ္ေတြက ပုိထင္ရွား သိသာေအာင္ လုပ္ခုိင္းေသးလား။ ေကာက္ေၾကာင္းေဖာ္ခုိင္းတာတုိ႔၊ မတူတဲ့အေရာင္ မ်ဥ္းအနားသတ္ ထည့္ၿပီး ျမားကုိ သိသာေအာင္ လုပ္ခုိင္းတာတုိ႔ လုပ္ခုိင္းေသးလား။
ေမးဖုိ႔ေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ မၾကာခဏ အေမးခံရတဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ ျမားဆုိတာက ကမာၻသုံးဂရပ္ဖစ္ပုံ ျဖစ္ေနတယ္။ အျမင္အားျဖင့္ အသိေပး ဆက္သြယ္ေျပာဆုိဖုိ႔ သုံးၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ျမားကုိ လုပ္ငန္းအမွတ္တံဆိပ္အျဖစ္ အသုံးျပဳရင္ ဘာထူးမွာလဲ။ ေနရာတကာမွာ ေတြ႕ေနရတာ မဟုတ္လား။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ အမွတ္တံဆိပ္ ထြက္ေပၚမလာခင္မွာ FedExရဲ႕ လူထုဆက္ဆံေရးေအဂ်င္စီက ျမန္ဆန္တိက်မႈအတြက္ သေကၤတအျဖစ္ ျမားကုိ သုံးဖုိ႔၊ ဒုတိယေနရာမွာ ထားရွိသုံးစြဲဖုိ႔ ဆုိတာေတြ ခ်မွတ္ထားၿပီးသား ျဖစ္ေနတယ္။
ျမားကုိ သုံးၿပီး အမႊမ္းတင္ဖုိ႔ ရွိေနတယ္။ ဒီေတာ့ သူတုိ႔ဘက္က ျမားကုိ ဒုတိယအသားေပးေနရာမွာ ထားေပးဖုိ႔ ေျပာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ခပ္ျပတ္ျပတ္ ျငင္းပစ္လုိက္တယ္။ ဘယ္လုိနည္းနဲ႔မွ လုပ္မေပးဘူး။ ၀ွက္ထားတဲ့ျမားမွာ ၀ွက္ထားတဲ့ အပုိဆုေၾကးတန္ဖုိး ရွိေနတယ္ေလ။ ျမင္ရေတြ႕ရတာကုိ ေျပာင္းျပန္ၾကည့္လုိက္မွ ျမင္ရေတြ႕ရတဲ့ အရာျဖစ္ၿပီး အေကာင္းဘက္မွာ ရွိေနတယ္။ positive-reverse optical ျဖစ္ေနတယ္။
မေတြ႕လုိ႔ မျမင္ေတာ့လည္း ဘာအေရးလဲ။ လုိဂုိက အားမယုတ္သြားပါဘူး။ ထင္းထင္းလုပ္လုိက္မွ လုိဂုိ ဟန္ခ်က္နဲ႔ မွ်တမႈ ပ်က္စီးမယ္။ ေတြ႕လုိ႔ ျမင္သြားခဲ့ရင္ တစ္သက္ မေမ့ေတာ့ဘူး။ ၿပီးေတာ့ တျခားသူေတြကုိလည္း သူေတြ႕တာ ေျပာျပမယ္။ လုိဂုိကုိ ျပၿပီး ဘာထူးျခားတာ ေတြ႕သလဲဆုိၿပီး ပေဟဠိလုပ္ၾကတဲ့သူေတြအမ်ားႀကီးပဲ။ အတင္းမလုပ္ရဘူး။ သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႕ ျဖစ္ရမယ္။ ၾကည့္လုိက္စမ္းဆုိၿပီး မျဖစ္ရဘူး။ ၾကည့္ၾကည့္ပါဦး။ ဘာေတြ႕လဲ ဆုိတာမ်ဳိးပဲ ျဖစ္ရမယ္။
ေမး။ လုိဂုိ အသစ္ျပန္ဆြဲျဖစ္တာ မွတ္မိသေလာက္ ေျပာျပလုိ႔ ရမလား။
ဟုတ္။ identity ကုိ ဖန္တီးၿပီး ကုမၸဏီကုိ ေပးသြင္းဖုိ႔ဆုိတာ စီအီးအုိနဲ႔ အဆင္ေခ်ာဖုိ႔ လုိတယ္။ စီအီးအုိ ဖရက္စမစ္ က ေစ်းကြက္တင္တာမွာ အင္မတန္ လူရည္လည္တဲ့သူ။ အမွတ္တံဆိပ္ ထူေထာင္ခုိင္ၿမဲေစဖုိ႔ ဒီဇုိင္းပညာရွင္ အေရးပါတာ သူသိတယ္။ သူက တစ္ႏွစ္ေလာက္ ကမာၻတစ္လႊားမွာ အမွတ္တံဆိပ္ မဟာဗ်ဴဟာေတြကုိ စူးစုိက္ေလ့လာၿပီးေတာ့မွ အားျပန္ျဖည့္ၿပီး လန္းဆန္းေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ သူ ဆုံးျဖတ္တယ္။
ကုမၸဏီကုိ လူေတြ ဆက္သြယ္ေျပာဆုိရတဲ့ အမည္ Federal Express က အခုေခတ္မွာ ရွည္လ်ားေနတယ္။ ေခတ္က အတုိနဲ႔ တုပ္တဲ့ေခတ္ မဟုတ္လား။ သူက FedEx လုိ တုိတုိတုပ္တုပ္ လုပ္လုိက္တယ္။ FedEx ျဖစ္ဖုိ႔ ဂရပ္ဖစ္ လုိေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ graphic identity လုပ္ခုိင္းတယ္။ သူက ထုိးႏွက္ခ်က္ေတြ ခ်ေပးတယ္။
၁) ခင္ဗ်ားက ျပန္လာၿပီး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ စံထားခ်က္ အေရာင္ေတြဟာ ပန္းႏုနဲ႔ အစိမ္း ျဖစ္ရမယ္လုိ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ အဲဒီလုိ ေျပာင္းသင့္ေၾကာင္း အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ ေပးပါ။
၂) ကၽြန္ေတာ္ လမ္းေဘးပလက္ေဖာင္းေပၚ မတ္တတ္ရပ္ၿပီး လွမ္းၾကည့္ေတာ့ ၅ ဘေလာက္ ေ၀းတဲ့ေနရာမွာ လာေနတဲ့ ထရပ္ကားကုိယ္ထည္ေပၚက တံဆိပ္ကုိ လွမ္းေတြ႕တာနဲ႔ FedEx လုိ႔ တန္းၿပီး သိလုိက္ခ်င္တယ္။
၁၉၉၄ ဧၿပီလ ၂၃ မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီဇုိင္း ၅ခု တင္ျပလုိက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က လိေမၼာ္ကုိ လိေမၼာ္ ပိုသန္းသြားေအာင္ လုပ္ထားၿပီး ခရမ္းကုိေတာ့ အျပာေလွ်ာ့ေပးထားလုိက္ၾကတယ္။ ဒီဇုိင္းေတြကုိ ၾကည့္႐ႈၾကတဲ့သူ ၁၂ ေယာက္မွာ ျမားကုိ ေတြ႕လုိက္တဲ့သူဆုိလုိ႔ စမစ္ တစ္ေယာက္ပဲ ရွိပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံမွာရွိတဲ႔ ဒီဇိုင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ေအာက္ကလင့္ခ္မွာ ၀င္ေရာက္ ၾကည္႔ရႈနိုင္ပါတယ္။
