အပိုင္း(၁)မွာေတာ႔ ကိုယ့္လုပ္ငန္းအတြက္ ဗ်ဴဟာတစ္ခုမေဖာ္ေဆာင္ခင္ ခြဲျခားဆန္းစစ္မႈလုပ္တဲ့အခါမွာ အျမင္က်ယ္က်ယ္ထားဖို႔လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို အဓိကေျပာခ်င္တာပါ။ ဆန္းစစ္မႈမွာလြဲမွားခဲ့ရင္ ဗ်ဴဟာမွားမယ္။ ရလဒ္လည္းမွားပါမယ္။
ဗ်ဴဟာတစ္ခုကိုခ်တဲ့အခါ အဲဒီဗ်ဴဟာက
ကိုယ့္ကို ျပိဳင္ဘက္ေတြထက္ သာလြန္ေကာင္းမြန္တဲ့ယွဥ္ျပိဳင္ႏုိင္စြမ္း (competitive advantage) ကိုေပးႏုိင္ရမယ္။ အဲဒီအခ်က္မေပးႏုိင္ရင္ ဗ်ဴဟာမဟုတ္ဘူး။ ဥပမာ ကိုယ္ခံပညာတစ္ခုခု သင္တယ္ဆိုတာ ကိုယ့္မွာအႏၱရာယ္ရွိလာခ်ိန္မွာ အသံုး၀င္ေအာင္လို႔။ အကြက္ျပရံု ကလြဲလို႔ အသံုးမ၀င္ရင္ ဒီပညာက အလကားပဲ။
အတိုေျပာရရင္ ဗ်ဴဟာဆိုတာ သူမ်ားထက္ ထူးျခားသာလြန္တဲ့လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုကို အကြက္က်က်ဖန္တီးတာပဲ။ အဲဒါမွာ ျပိဳင္ဘက္ေတြနဲ႔ မတူညီတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြလုပ္ရင္လုပ္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တူညီတဲ့လႈပ္ရွားမႈေတြကိုပဲ မတူညီတဲ့ပံုစံနဲ႔လုပ္မယ္။
ဥပမာ Designer water က ေရသန္႔ဗူးကို ေစ်းကြက္ထဲက ေရသန္႔ဗူးေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ထုတ္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Alpine ကက်ေတာ့ အတူတူေရသန္႔ဗူးထုတ္တာကိုပဲ မတူညီတဲ့နည္းလမ္းနဲ႔ ေစ်းပိုသက္သာေအာင္၊ ပိုအရည္အေသြးရွိေအာင္ ထုတ္လုပ္ႏုိင္တယ္။ ဒါကဗ်ဴဟာေတြပဲ။
နားလည္လြယ္ေအာင္ဆိုရင္ အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ရွိတယ္။
(က) ပထမအဆင့္က Trade-offs ကုိ မွန္မွန္ကန္ကန္သတ္မွတ္ပါ။ Trade-offs ဆိုတာက တစ္ခုလိုခ်င္ တစ္ခုေပးဆိုတဲ့သေဘာပဲ။ ဒီေနရာမွာ ပိုက်ယ္ျပန္႔ေအာင္သြားတဲ့ဗ်ဴဟာရွိမယ္။ ပိုနက္ရိႈင္းေအာင္သြားတဲ့ ဗ်ဴဟာရွိမယ္။ ႏွစ္ခုလံုးလိုခ်င္လို႔မရဘူး။ က်ယ္ျပန္႔ေအာင္လုပ္ရင္ မနက္ရိႈင္းေတာ့ဘူး။ နက္ရိႈင္းေအာင္လုပ္ရင္ မက်ယ္ျပန္႔ေတာ့ဘူး။
ဥပမာ အရင္က မုန္႔ဟင္းခါးသည္ဥပမာကိုပဲ ဆက္ေပးရရင္ မုန္႔ဟင္းခါးအျပင္ ကိုယ့္ျပိဳင္ဘက္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ျပိဳင္ေအာင္လို႔ တျခား အသုပ္စံု၊ လက္ဘက္ရည္၊ အေအးစသျဖင့္ အကုန္အစံုရေအာင္လုပ္တဲ့ က်ယ္ျပန္႔ျခင္းဗ်ဴဟာေဖာ္ေဆာင္လို႔လည္းရတယ္။ မုန္႔ဟင္းခါးဆုိင္သီးသန္႔ကေန မုန္႔ဟင္းခါးရတဲ့ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ဘက္ကို ကူးေျပာင္းတာေပါ့။
ဒါမွမဟုတ္ မုန္႔ဟင္းခါးတစ္မ်ိဳးတည္းကိုပဲဗဟိုျပဳျပီး ဆက္ျပီးနက္ရိႈင္းသြားေအာင္ လုပ္တဲ့ဗ်ဴဟာကိုလည္း ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္တယ္။ မုန္႔ဟင္းခါးကို အေၾကာ္မ်ိဳးစံုနဲ႔၊ ငါးဥနဲ႔ စသျဖင့္ရေအာင္လုပ္ျပီး အရသာကို ပိုေကာင္းေအာင္ခ်က္မယ္။ မုန္႔ဟင္းခါးသီးသန္႔ကိုပဲ နာမည္ရေအာင္လုပ္တဲ့ဗ်ဴဟာေပါ့။ ပေဒသာလမ္းဆံုမုန္႔ဟင္းခါးတုိ႔၊ ဦးေရခဲလမ္းမုန္႔ဟင္းခါးတို႔သေဘာမ်ိဳး။
ဒီေနရာမွာ ေလာဘၾကီးလို႔မရဘူး။ တစ္ခုလိုခ်င္တစ္ခုကို စေတးရမယ္။ ကာစတာမာေစ်းကြက္ႏွစ္ခုလံုကို ရေအာင္လုပ္ဖို႔ အဆင္မေျပႏုိင္ဘူး။ ဥပမာ လက္ဘက္ရည္ဆုိင္သြားတဲ့သူက မုန္႔ဟင္းခါးကို သိပ္ေကာင္းေနဖို႔ မေမွ်ာ္မွန္းသလို မုန္႔ဟင္းခါးဆုိင္သြားတဲ့သူက အစံုရဖို႔ မေမွ်ာ္မွန္းထားဘူး။
(ဒီေနရာမွာ Blue Ocean Strategy ရဲ႕ ယူဆပံုကေတာ့ ထူးျခားပါတယ္။ သူကေတာ့ trade-off လုပ္စရာမလိုဘူး။ ႏွစ္ခုလံုးကိုရေအာင္ယူႏုိင္တယ္လို႔ဆုိတယ္)
(ခ) ဘာလို႔ ႏွစ္ခုလံုးကို ရေအာင္လုပ္ဖို႔ မလြယ္ကူတာလဲဆိုတာရဲ႕ အေျဖက ဒုတိယအခ်က္ပါ။
ဗ်ဴဟာတစ္ခုကို ေဖာ္ေဆာင္ျပီဆိုရင္ ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ ဟိုးအစကေနအဆံုးထိ လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္နဲ႔ လႈပ္ရွားမႈမွန္သမွ်ကို ဗ်ဴဟာကိုအေထာက္အကူျပဳႏုိင္ေအာင္ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ရပါတယ္။
မဟုတ္ရင္ ဟိုလြတ္ဒီလြတ္နဲ႔ ေတာမေရာက္ေတာင္မေရာက္ျဖစ္ကုန္မယ္၊ အေလအလြင့္မ်ားကုန္ပါမယ္။ ဗ်ဴဟာႏွစ္ခုဆိုရင္ တည္ေဆာက္မႈပံုစံႏွစ္ခုျဖစ္သြားမယ္။ ရင္းျမစ္နဲ႔အင္အား ႏွစ္ခုသြားလိုမယ္။ ကာစတာမာကေတာ့ အုပ္စုႏွစ္ခုေမွ်ာ္လင့္လို႔မရဘူး။ ျပီးေတာ့ ျပိဳင္ဘက္ေတြနဲ႔လည္း ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္စြမ္း သတ္သတ္မွတ္မွတ္မရွိေတာ့ဘူး။
Feel က အစံုရတဲ့ဗ်ဴဟာကိုသြားေနတယ္။ မင္းလမ္းက ပင္လယ္စာသီးသန္႔ဗ်ဴဟာကိုသြားတယ္။ Feel က ေလာဘၾကီးျပီး ပင္လယ္စာကိုပါ အစံုရတဲ့ဗ်ဴဟာကို နက္နက္ရိႈင္းရႈိင္းသြားႏုိင္ဖို႔ ပင္လယ္စာကို ရႏုိင္တဲ့လမ္းေၾကာင္းေတြကေန ခ်က္ျပဳတ္ျပင္ဆင္တဲ့အထိ အကုန္ျပင္ဆင္ရမွာျဖစ္လို႔ သူတို႔ရဲ႕ အစံုရႏိုင္တဲ့ ဗ်ဴဟာနဲ႔ ၀ိေရာဓိျဖစ္ျပီး တြက္ေျခမကိုက္ႏုိင္သလို မင္းလမ္းကလည္း ေလာဘၾကီးျပီး အစံုရေအာင္ Feel နဲ႔ လိုက္ယွဥ္ျပိဳင္လို႔မရႏုိင္ဘူး။
Credit; Thurien Hlaing Win
